ALMANYA’DA SEL FELAKETİNDE MADDİ HASARI KİM KARŞILAYACAK…???
Almanya’da başta Kuzey Ren Vestfalya olmak üzere ülkenin batısındaki birçok bölgede etkili olan aşırı yağışlar sonucu meydana gelen sel felaketi ve su taşkınları, binlerce ev ve binada milyonlarca euro tutarında maddi hasara yol açtı.
YARALAR SARILMAYA BAŞLANDI
Cana ve mala büyük ölçüde zarar veren sel felaketinden sonra binlerce insan evsiz kaldı. Kurtarma ve tahliye çalışmaları günlerdir gece gündüz sürüyor. Federal hükümet, selzedelere milyonlarca euro tutarında acil yardım sözü verse de, yaz ortasında açılan yaraların sarılmasının, yıllar sürmesi bekleniyor. Peki, su taşkını veya sel felaketi sonucu konut ve binalarda oluşan hasarı hangi sigorta neyi, ne oranda karşılıyor? Veya Almancası ‘Elementarschaden’ olan ve Türkçede temelden oluşan maddi hasar anlamına gelen zararlara karşı sigortası olmayan mağdurlar ne yapacak? Bu soruların yanıtlarını sizler için araştırdık.
SEL TEMİNATI VAR MI?
Günlerce aralıksız süren aşırı yağışlar sonucu meydana gelen sel felaketinden en çok etkilenen Kuzey Ren Vestfalya ve Rheinland Pfalz eyaletleri oldu. Yaşanan su baskınları nedeniyle yolların akarsu yataklarına dönüştüğü bu eyaletlerde evinin bodrum katı sular altında kalan mağdurlar, bir yandan hasar gören konutlarını oturacak hale getirmeye çalışırken öte yandan maddi hasarın kimin tarafından karşılanacağı telaşına kapıldılar. Çünkü sıradan bina sigortası (Gebäudeversicherung) veya demirbaş eşya sigortası (Hausratversicherung) genel olarak aşırı yağış veya sel nedeniyle ev veya binada oluşan maddi hasarları karşılamıyor. Alman Sigortalar Birliği (GDV) yetkililerinin verdiği bilgiye göre, bu tür hasarların karşılanması için bina veya konut sigortası poliçesinin sel ve su baskını gibi doğal afetleri de kapsayan bir teminatın (Elementarschadenversicherung) eklenmesi gerektiğine işaret ediyorlar. Evde bulunan ancak evde sabit bir şekilde monte edilmemiş olan her türlü demirbaş eşya, doğal afet teminatı kapsamında bulunuyor.
HANGİ HASARI SEL TEMİNATLI POLİÇE KARŞILIYOR?
Sel ve su taşkınlıklarında genellikle ev ve binaların bodrum katları su altında kalıyor. Bu gibi durumlarda, bodrum katını basan suyun, dışarıya pompalanması ve sudan zarar gören katın kurutularak nemden arındırılması gerekiyor. Bunun için de hasar gören kata özel nem çekici araç ve gereçler yerleştiriliyor. Doğal afet poliçe teminatı, su altında kalan bodrum katının eski hale getirilmesinin bedelini karşılıyor, hatta hasar gören konut kurtarılamayacak durumdaysa, binanın yıkım ve yeniden inşa bedelini de üstleniyor.
SİGORTA PRİMİ PAHALI MI?
Konutlar için sel teminatını kapsayan konut paket poliçelerine ilişkin sigorta priminin yüksekliği konusunda, “Prim bedeli, ev veya konutun değeri, yapının türü ve konumu gibi bazı faktörlere bağlı” diyor Federal Sigortalılar Birliği (BdV) yetkilisi Claudia Frenz. Örneğin konum olarak riskli bölgelerde ve özellikle su taşkını ve sel tehlikesinin yüksek olduğu alanlarda inşa edilen konutların sigorta priminin daha yüksek olduğuna işaret eden yetkili, bu tür konut paket poliçelerinde konut sahipleri hasar durumunda kendi paylarına düşen katkı paylarını yüksek tutarak prim miktarının düşürme yoluna gittiklerini söylüyor.
KONUT PAKET POLİÇELERİ HER EV İÇİN GEÇERLİ Mİ?
GDV’den alınan bilgiye göre, konut paket poliçeleri hemen hemen tüm konut türleri için geçerli. GDV yetkililerin tahminine göre, Almanya’daki özel konutların yüzde 99’u sorunsuz bir şekilde söz konusu poliçe kapsamına giriyor. Konutların sigorta teminatı altına alınmamasının çok zayıf bir ihtimal olduğu belirtiliyor. Alman sigorta uzmanları, sel ve su taşkını tehlikesinin yüksek olduğu bölgelerde konut inşa edenlere, sel teminatı da dahil olan konut paket poliçe yaptırmalarını öneriyorlar.
RİSKLİ BÖLGENİN KISTASLARI NEDİR?
Konut sahipleri ve kiracılar, GDV’nin www.naturgefahren-check.de isimli internet portalında sahip oldukları veya ikamet ettikleri konuta ilişkin doğal afet riskini araştırabilirler. Söz konusu internet platformunda yer alan ve geçmiş döneme ait olan bölgelere göre hazırlanan doğal afet haritası incelenebilir. Söz konusu haritada, son yıllarda aşırı yağış, yıldırım düşmesi ve dolu sonucu meydana gelen hasar miktarları ve sel tehlikesinin olduğu yerler bölge bölge görülebilir.
SİGORTA HANGİ HASARLARI KARŞILAMIYOR?
Örneğin şiddetli yağış ve fırtınanın olduğu sırada, evin pencereleri açık bırakıldıysa, sel teminatlı konut sigortası meydana gelen zararı karşılamayabilir. GDV yetkilisi Christian Ponzel, “Sigorta sahibinin, konutuna ilişkin temel güvenlik tedbirlerini alma konusunda ihmali olduğu durumlarda, hasarın sigorta tarafından karşılanması güçleşir” diye uyarıda bulunuyor. Bu gibi durumlarda sigorta kuruluşlarının, aşırı yağış veya sel felaketi sonucu konutta meydana gelen zararın sadece bir kısmını tazmin etme yoluna gittiğini hatırlatan Ponzel ve BdV sorumlusu Claudia Frenz, konut sahiplerine, konut paket poliçelerinden konut sahibine yönelik ‘ihmal ve ihlal’ maddesi çıkarmalarını öneriyorlar.
ZARARIN TANZİMİ İÇİN NE YAPILMALI?
GDV yetkililerin tavsiyesine göre, sel felaketi veya taşkın sonucu oluşan maddi hasar derhal sigortaya bildirilmeli. Bildirimden önce onarım ve tamirat işleri yapılmamalı. Kiracıların ise, oluşan hasar konusunda ivedilikle ev sahiplerine haber vermeleri gerekiyor. Sigorta tarafından tanzim işlemleri başlatılana kadar konut sahipleri, oluşan zararın daha da büyümesini önlemek için gerekli her türlü tedbiri almakla yükümlüler. Örneğin, sel felaketi sonucu pencerenin camları kırıldıysa, yeni pencere veya cam takılana kadar ev sahibi pencereyi muşamba veya tahtalarla örterek daha fazla suyun eve sızmasını ve zararını daha da büyümesini önlemelidir. Sigorta uzmanları, mağdurların evlerinde oluşan hasarı belgelemek üzere olay yerinin fotoğraflarını çekmelerini ve zarara uğrayan araç ve gereçlerin bedeline ilişkin faturaları tek tek biriktirmelerini öneriyorlar.
SİGORTA ŞİRKETİ POLİÇEYİ FESHEDEBİLİR Mİ?
BdV yetkilisi Claudia Frenz, bu konuda şu açıklamayı yapıyor: “Evet, sigorta kuruluşu, mevcut konut paket poliçesini feshedebilir. Sigortalının da poliçeyi feshetme hakkı var, eğer sigorta kuruluşunun sunduğu hizmetten memnun kalmazsa. Fakat bunu tavsiye etmiyoruz. Zira, maddi hasardan sonra poliçesini fesheden bir sigortalı kendisine benzer hizmet ve zararını tanzim etme koşulları sağlayabilecek bir başka sigorta bulmakta güçlük çekilebilir. Poliçe sigorta şirketi tarafından feshedilmesi halinde müşterinin buna karşı koyması çok zor, şirketin fesih kararını sineye çekmesi gerekiyor.
SEL TEMİNATINIZ
YOKSA NE OLUR?
Konut paket poliçeniz sel teminatını kapsamasa ve sel felaketi sonucu konutunuzda hasar oluşsa da, poliçe kapsamını genişletmek için yine de sigorta şirketi nezdinde girişimde bulunabilirsiniz. Genellikle sigorta şirketleri geriye dönük sel teminatını da konut paket poliçesine dahil ettiklerinin görüldüğünü anlatan Ponzel, “Her halükarda, hasar konusunu sigorta yetkilisiyle açık açık konuşmanızı ve sonradan da sel teminatının poliçe kapsamına alınıp alınamayacağını sormanızı tavsiye ediyoruz” diyor.
TAHLİYE MASRAFLARINI
KİM ÜSTLENİYOR?
Son günlerde televizyon ekranlarına yansıyan sel felaketi görüntüleri insanın tüylerin ürpertirken, can havliyle evinin çatısına çıkıp kurtarılmayı bekleyenlerin tahliye masraflarını kim karşılıyor sorusu gündeme geldi. GDV yetkilisi Ponzel’in verdiği bilgiye göre, selden kaçarak evinin çatısına sığınan ev sakinlerinin helikopter veya itfaiye ekipleri tarafından gerçekleştirilen kurtarma ve tahliye çalışmalarının bedeli, belediyeler tarafından karşılanıyor. Tıpkı itfaiyenin yetiştiği bina yangınlarında olduğu gibi, sel felaketinde de kurtarma ve tahliye çalışmalarının faturası, ilgili belediyeye kesiliyor.
PROF. DR. ABDURRAHİM VURAL- ALMANYA