ALMANYA’DA SEÇİMLER VE SİYASİ PARTİLERİN GELİR KAYNAKLARI!
Almanya’da yapılacak genel seçimlere üç hafta kala, seçim kampanyaları hız kazandı. Almanya’da siyasi partilerin hangi gelir kaynakları bulunuyor? Kim, ne kadar bağış yapabiliyor? Kampanyalar ne kadar mal oluyor?
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) seçimler için yapılan harcamalar ile kıyaslandığında, Almanya’daki seçim harcamalarının oldukça düşük olduğu dikkati çekiyor. Washington merkezli sivil toplum kuruluşu Duyarlı Politikalar Merkezi (Center for Responsive Politics) verilerine göre, ABD’de Kongre veya Beyaz Saray için yarışan adaylar toplamda yaklaşık 14 milyar 400 bin dolar harcama yaptı.
Almanya’daki genel seçimlerde ise buna kıyasla çok daha az para harcanıyor. Alman Federal İstatistik Dairesi’nin rakamlarına göre Almanya’da 2017 yılında yapılan son parlamento seçimlerinde, siyasi partilerin seçim kampanyaları için toplamda yaklaşık 109 milyon 600 bin dolar harcadığı belirlendi.
Ancak her iki ülkede de seçim kampanyalarının masrafları son yıllarda arttı. Oy mücadelesinin giderek internet ortamına kayması ve yüksek harcamalar gerektiren parti toplantıları ve seçim etkinliklerinin zorunluluk haline gelmesi bu artışın nedenleri arasında gösteriliyor.
Almanya’daki harcamaların ABD’dekilere kıyasla oldukça düşük seviyede olmasının sırrı ise kitle partilerine devletin sağladığı mali destekte ve siyasi partilerin finansmanı ile ilgili katı yasalarda yatıyor.
Almanya’daki siyasi partiler nasıl fonlanıyor?
ABD’nin ve bazı diğer ülkelerin aksine Almanya’da, seçim kampanyasının finansmanı ile siyasi partilerin finansmanı arasında bir fark bulunmuyor. Kampanyalar, partilerin olağan görevlerinden biri olarak görülüyor ve giderleri partinin toplam bütçesinden karşılanıyor.
Almanya’da toplanan vergilerle de siyasi partilere destek sağlanıyor. 2021’de sağlanan toplam 200 milyon euro tutarındaki mali desteğin bir bölümü seçim kampanyaları için harcandı.
Partilerin parasını kim veriyor?
Vergi mükellefleri, üyelerin ödediği aidatlar ile kuruluş ve kişilerin yaptığı bağışlar, siyasi partilerin devlet desteği dışındaki gelir kaynaklarının büyük bölümünü oluşturuyor.
Siyasi partilerin ve yürüttükleri seçim kampanyalarının finansmanı, Alman hükümetinin verdiği desteğin yanı sıra parti üyelerinin aidatları ile kuruluş ve kişilerin yaptığı bağışlarla karşılanıyor.
Almanya’daki tüm büyük siyasi partiler Federal Hükümet’ten fon alıyor, ancak aldıkları fon her partinin eyalet, federal ve Avrupa Birliği düzeyindeki seçimlerde ne kadar başarılı olduğuna bağlı olarak değişiyor.
Partiler, eyalet düzeyinde oyların en az yüzde 1’ini veya ulusal ya da AB seçimlerinde oyların en az yüzde 0,5’ini almayı başardığı takdirde, Federal Hükümet’ten mali destek almaya hak kazanıyor.
Hükümet, her partiye aldığı ilk 4 milyon oy için, oy başına 1,06 euro, sonraki her oy içinse 87 sent veriyor. Ayrıca her parti, üyelik ücretlerinin yanı sıra 3 bin 300 euroya kadar olan özel bağışlardan aldığı her euro için 45 sent alıyor.
Partilere ne kadar bağış yapılabilir?
Almanya’da otobanlarında hız sınırı olmadığı gibi, siyasi partilere yapılan bireysel bağışlarda herhangi bir sınırlama yok. Bunun yanı sıra partilerin seçim harcamaları için de belirlenen bir limit de yok.
Ancak buna rağmen bireysel bağışlar genellikle parti bütçelerin yalnızca bir kısmını oluşturuyor. Partilerin, 50 bin euro üzerindeki tüm bağışları ise Federal Meclis’e bildirmesi gerekiyor. Meclisin internet sayfasında, bağış yapan şirketlerin veya kişilerin adları ve adreslerinin olduğu bir liste yayınlanıyor.
Bugüne kadarki en büyük bağış 2021 yılında bir yazılım geliştiricisi ve kripto para yatırımcısı tarafından yapıldı. Şirket, Yeşiller Partisi’ne 1 milyon euro bağışladı.
Kampanya maliyetleri neden bu kadar düşük?
Aylar öncesinden başlayarak seçmenleri telefonla arama, elektronik posta gönderme ve televizyon tanıtımlarının pahalı bir gelenek haline geldiği ABD’ye göre Almanya’da partiler tanıtıma çok daha az para harcıyor. Bunun en büyük sebeplerinden biri yasalar. Almanya’daki yerel ve eyalet yasaları, partilere seçimlerden sadece birkaç hafta önce tanıtıma başlamasına ve seçim afişi asmasına izin veriyor. Bu yasalar ayrıca, radyo ve televizyon reklamlarının süresini de belirliyor. Almanya’da, seçimlere bir ay kala tanıtıma izin veriliyor, bu da seçim kampanyalarının süresinin kısa olmasına yol açıyor. Almanya’da genel seçimler 26v Eylül’de yapılacak.
PROF. DR. ABDURRAHİM VURAL- ALMANYA