ALMANYA PAZAR GÜNÜ SANDIĞA GİDİYOR!
Almanya’da Pazar günü 20’nci kez yapılacak genel seçimlerde 7.2 milyonu göçmen kökenli olmak üzere 60.4 milyon seçmen sandık başı yaparak veya mektupla oy kullanarak Federal Meclis’te halkı temsil edecek milletvekillerini belirleyecek. 16 eyalette 85 bin sandığın kurulduğu ülkede yaklaşık 650 bin seçim görevlisi çalışacak.
Federal Seçim Kurulu’nun beklentilerine göre 31 milyon 200 bini kadın, 29 milyon 200 bini erkek seçmenden önemli bir bölümü pandemi nedeniyle bu seçimlerde oyunu mektupla kullanacak. Federal Seçim Kurulu seçmenlerden 2.8 milyonunun ilk kez oy kullanma hakkına sahip olduğunu ve bunların da tüm seçmenlerin yüzde 4.6’sını oluşturduğunu açıkladı. Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre 900 binden fazlası Türkiye kökenli olmak üzere 7.2 milyon göçmen kökenli tüm seçmenlerin yüzde 12’sini oluşturuyor. Pazar günü yapılacak seçimlerde Federal Meclis’te temsil edilen CDU, CSU, SPD, AfD, Yeşiller, FDP ve Sol Parti’yle birlikte 47 parti yarışacak. Çok büyük bir bölümü köklü partilerden olmak üzere 2 bin 24’ü kadın toplam 6 bin 211 aday Federal Meclis’e girebilmek için yarışacak. Adaylar arasında çok sayıda Türkiye kökenli de var. 566 milletvekili de yeniden Meclis’e girebilmek için diğer adaylara karşı yarışacak. Almanya’da kadın seçmen sayısı erkeklerden daha fazla olduğu halde, kadın milletvekili adayı oranı yüzde 33. Yeşiller’de kadın aday oranı yüzde 54, SPD’de yüzde 43, CDU’da yüzde 40, CSU’da yüzde 40, Sol Parti’de yüzde 38, FDP’de yüzde 24, AfD’de yüzde 13.
EN AZ 598 SANDALYE
Almanya yasalara göre nüfusu 220-250 bin arasında 299 seçim bölgesine bölünmüştür. Her seçmenin iki oy hakkı vardır. Seçmenler birinci oylarıyla her seçim bölgesinde aday olanlar arasından kimin Federal Meclis’e gireceğini belirler. Seçim bölgesinde en fazla oy alan milletvekili seçilir. İkinci oylar tercih edilen partilere verilir ve bu oylarla da partilerin listelerinden girecek 299 milletvekili belirlenir. En fazla oy alan doğrudan adaylar Federal Meclis’e girme hakkı kazandıkları için eyaletlerde en fazla oy alan partilerden girecek milletvekilleri sayısı oy oranına göre belirlendiği için 598 sandalyeli Federal Meclis’e giren veya girecek milletvekili sayısı artabiliyor. 2013 yılındaki genel seçimlerde Federal Meclis’e 638 milletvekili girdiği halde bu sayı 2017 yılındaki seçimlerde 709’a ulaştı. Pazar günü yapılacak seçimlerde ise bu rakımın bine kadar yükselmesi beklenmekte.
14 TÜRKİYE KÖKENLİ MECLİS’TE
2017 seçimlerinde Federal Meclis’e Türkiye kökenli 14 milletvekili girdi. SPD’den Aydan Özoğuz, Metin Hakverdi, Mahmut Özdemir, Cansel Kızıltepe, Gülistan Yüksel ve Elvan Korkmaz, Yeşiller’den Cem Özdemir, Danyal Bayaz, Ekin Deligöz, Canan Bayram, Filiz Polat ve Sol Parti’den Evrim Sommer, Sevim Dağdelen ve Gökay Akbulut milletvekili seçildi. Bazılarının seçim bölgelerinde doğrudan aday olarak yarışacağı bu seçimlerde Türkiye kökenli milletvekili sayısında parti listelerin ilk sıralarında yer verilmediği için düşüş olması bekleniyor.
TÜRKLERİN OYU CDU’YA KAYDI
Almanya’da 1990’lı ve 2000’li yılların başlarında Türkiye kökenli seçmenlerin yüzde 60’a yakını SPD’ye destek verirken, son yıllarda tercihin değiştiği ortaya çıktı. 2017 seçimlerinde Türkiye kökenli seçmenlerin yüzde 35’i SPD’ye, yüzde 20’si CDU/CSU’ya, yüzde 16’sı Sol Parti’ye, yüzde 13’ü Yeşiller’e ve yüzde 4’ü FDP’ye oy verirken, 2019 yılından sonra eğilim değişti. CDU yanlısı Konrad Adenauer Vakfı tarafından yapılan bir araştırmada Türkiye kökenlilerin CDU/CSU’ya desteğinin yüzde 53’e ulaştığı kaydedildi. SPD’ye desteğin ise yüzde 13’e düştüğü.
İKİ EYALETTE DE SEÇİM VAR
Genel seçimlere paralel olarak pazar günü Almanya’nın başkenti Berlin ile eski Doğu Almanya sınırları içinde oluşturulan yeni eyaletlerden Mecklenburg-Vorpommern’da da Eyalet Parlamentosu seçimleri yapılacak. Son kamuoyu yoklamalarına göre Berlin’de SPD’nin yüzde 24, Yeşiller’in yüzde 17, CDU’nun yüzde 16, Sol Parti’nin yüzde 14, AfD’nin yüzde 9.6 ve FDP’nin de yüzde 7.6 oy alması bekleniyor. Mecklenburg-Vorpommern’da ise SPD’nin yüzde 40, CDU’nun yüzde 15, AfD’nin yüzde 15, Sol Parti’nin yüzde 10, FDP’nin yüzde 6 ve Yeşiller’in yüzde 6 oy alacağından hareket ediliyor.
Almanya’da mektupla oy kullanma uygulaması 1957 yılında başladı. O dönem seçmenlerin yüzde 5’i mektupla oy kullanırken bu oran 2017 seçimlerinde yüzde 29’a çıktı. 26 Eylül’de yapılacak seçimde mektupla oy kullanımının yüzde 40 civarında olması bekleniyor.
PARTİLERİN VAATLERİ
SPD
* Asgari saat ücreti 12 euro olacak. Bundan yaklaşık 10 milyon insan yararlanacak.
* Nötr iklim 2045 yılına kadar gerçekleştirilecek. Yenilenebilir enerjiye ağırlık verilecek.
* Hartz IV yerine sosyal yardım olarak ‘yurttaş parası’ uygulaması hayata geçirilecek.
* Çocuk yuvalarının sayısı artırılacak ve eğitim sistemi daha da iyileştirilecek.
* Toplu taşımaya ağırlık verilecek.
* Otoyollarda hız sınırı 130 km. ile sınırlandırılacak.
* Dijitalleşmeye hız verilecek.
* Uyma ağırlık verilecek ve birden fazla vatandaşlık yolu açılacak.
* Emeklilik parası son dönemlerdeki net kazancın yüzde 48’inin altına düşmeyecek.
* Yıllık kazançları 100 bin euronun üzerinde olan bekârlar ile 200 bin eurodan fazla olan çiftlerin daha dazla vergi ödemesi istenecek.
CDU/CSU
* Asgari saat ücretini hükümet değil, sendikalar ile işverenler kendi aralarında belirleyecek.
* Pandemi döneminin yaralarının sarılması ve yeni iş yeri yaratılması için işletmelerin net kazançlarından alınan vergi oranı yüzde 25’e yükseltilecek.
* İlk alınan konut için 250 bin euroya kadar vergi ödenmeyecek ve çocuk başına ayrıca 100 bin euroluk dilim de vergiden muaf tutulacak.
* Çocuklarını tek başına yetiştirenlere 5 bin euro vergi kolaylığı sağlanacak.
* Yaşlıların bakım evi giderlerinin ve yakınlarının ödemesi gereken pay 700 euro ile sınırlandırılacak.
* Modern bir Almanya yaratmak için bürokrasi azaltılacak.
* İç güvenlik artırılacak.
* Emeklilik yaşının yükseltilmesine “Hayır”.
* Mini işlerde çalışanlara yapılan ödeme 450 eurodan 550 euroya yükseltilecek.
* Dijitalleşmeye ağırlık verilecek.
* İklim korunması ilk planda yer alacak. Ancak bir sanayi ülkesi olan Almanya’nın bu konumunu koruması için özellikle çelik ve otomotiv sektörüyle ile bu konuda iş birliği yapılacak.
YEŞİLLER
* Sera gazı 2030 yılına kadar 1990 yılındaki oranla yüzde 70 azaltılacak.
* Otoyollarda en fazla 130 km. hız yapılmasına izin verilecek.
* Maden ocaklarının tamamen kapatılması 2038 yerine 2030’a öne çekilecek.
* 2030 yılından itibaren çevre ve hava kirliliği yaratan mazotlu ve benzinli araçların trafiğe çıkmalarına izin verilmeyecek. Emisyonsuz, yani elektrikli otomobil alacaklara devlet yardımı yapılacak.
* Yılda 100 bin euronun üzerinde kazanan tek kişiler ile 200 bin eurodan fazla kazanan çiftlerden yüzde 45 vergi alınacak. Bu oran 250 bin eurodan fazla kazanan tek kişiler ve 500 bin euronun üzerinde kazanan çiftler için yüzde 48’e yükseltilecek. Dar gelirlilerden alınan vergi oranı düşürülecek.
* Çocuk parası yerine çocuk başına daha fazla ‘çocuk temel güvencesi’ ödemesi yapılacak.
SOL PARTİ
* Asgari ücret 13 euro olacak.
* Tüm işçiler sözleşmeli çalışacak.
* Aynı iş kolunda çalışan herkese eşit ücret sağlanacak.
* Varlık ve miras vergisi artırılacak.
* Hava kirliliğine yol açan işletmelerden daha fazla vergi alınacak.
* Toplu taşıma ücretsiz olacak.
* Kira artışları sınırlandırılacak.
* Silah ihracı yasaklanacak.
* Emeklilik yaşı 65’e düşürülecek.
FDP
* Pandemi nedeniyle hem çalışanların hem de küçük ve orta ölçekli işletmelerin vergi yükü azaltılacak.
* Bürokrasi azaltılacak.
* Dijitalleşmeye ağırlık verilecek.
* Taze borç alınmayacak.
* Vergi artışına “Hayır”.
AfD
* Asgari saat ücret 15 euro olsun.
* Almanya Avrupa Birliği’nden çıksın.
* İltica başvurusu kabul edilen sığınmacılara aile birleşimi yolu kapatılsın.
* Varlıklılar daha fazla vergi ödesin.
PROF. DR. ABDURRAHİM VURAL- ALMANYA